تفکیک ناپذیری دنیا و آخرت در چه روزی از ماه رمضان مورد بحث قرار گرفت؟

هر کس حاصل کشت آخرت را بخواهد ما بر تخمی که کاشته می‌افزاییم و هر که تنها حاصل کشت دنیا را بخواهد او را هم از آن نصیب می‌کنیم ولی در آخرت (از نعمت ابدی آن چون نخواسته) نصیبی نخواهد یافت.

نکته ها

در معناى لطف، نرمى و دقّت نهفته است. خداوند لطيف است يعنى به دقايق امور احاطه‌

جلد 8 – صفحه 390

دارد و هر كارى را، به سهولت و آسانى انجام مى‌دهد. «1»

اراده آخرت نشانه‌ى: وسعت ديد، دل كندن از دنيا، ايمان به وعده‌هاى الهى، رنگ بقا دادن به فانى‌ها و در يك جمله نشانه عقل و انتخاب احسن است.

در آيه 20، انسان به كشاورز، عمل او به كشت، نيّت او به بذر و دنيا و آخرت، به مزرعه و محل برداشت تشبيه شده است.

آخرت از دنيا مهم‌تر است زيرا:

1. براى آخرت‌خواهان توسعه و رشد است. «نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ»

2. آخرت‌خواهان از دنيا بهره كمى مى‌برند ولى دنياخواهان هيچ بهره‌اى از آخرت ندارند. «ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ»

3. آخرت‌خواهان به همه اهداف خود مى‌رسند. «نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ» ولى دنياخواهان تنها به گوشه‌اى از اهداف خود مى‌رسند. «نُؤْتِهِ مِنْها»

پیام ها

1- بر خلاف مخلوقات كه لطيف آنها قوى نيست و قوى آنها لطيف نيست، خداوند هم لطيف است و هم قوى. لَطِيفٌ‌ … الْقَوِيُ‌

2- قدرت خداوند هرگز شكست نمى‌پذيرد. «الْقَوِيُّ الْعَزِيزُ»

3- رزق الهى برخاسته از لطف خداست. «لَطِيفٌ بِعِبادِهِ يَرْزُقُ»

4- قدرت و لطف خدا ضامن روزى‌رسانى به مردم است. لَطِيفٌ بِعِبادِهِ يَرْزُقُ‌ … وَ هُوَ الْقَوِيُ‌

5- انسان در انتخاب راه آزاد است. مَنْ كانَ يُرِيدُ … مَنْ كانَ يُرِيدُ …

6- ارزش كار انسان وابسته به اهداف دور و نزديك و نيّت اوست. «يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ- يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا»

7- همه داده‌ها از خداست. «نَزِدْ لَهُ‌- نُؤْتِهِ مِنْها» و عطاى خدا متناسب با نيّت و

«1». تفسير الميزان.

جلد 8 – صفحه 391

انتخاب انسان است. مَنْ كانَ يُرِيدُ …. مَنْ كانَ يُرِيدُ

8- نقش انسان تنها در انتخاب و تصميم است، مقدار كاميابى مربوط به اراده خداست. «نَزِدْ لَهُ‌- نُؤْتِهِ مِنْها»

9- هدف قرار دادن دنيا سبب محروميّت كامل از آخرت است. يرث حرث الدنيا … ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ‌