عیدی کارگران کی و چقدر واریز می شود؟

آرمین خوشوقتی، کارشناس ارشد حقوق و روابط کار، تأکید کرد: هیچ کارگاهی در کشور از پرداخت عیدی کارگران مستثنا نیست، حتی کارگاه‌هایی که فقط یک کارگر داشته باشند. تنها استثناء، کارگاه‌های خانوادگی هستند که براساس ماده ۱۸۸ قانون کار، روابط همه کارگران کارگاه با کارفرما از نوع خویشاوندی درجه اول باشد؛ به عبارت دیگر، کارگران، پدر، مادر، خواهر، برادر، همسر یا فرزندان کارفرما باشند. به جز این کارگاه‌ها، همه کارگاه‌های دیگر، حتی با یک نفر کارگر، از شمول قانون کار خارج نیستند و کارگران آن‌ها باید عیدی پایان سال را در زمان مقرر دریافت کنند.

• مزد منطقه ای ملاک تعیین حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳

او افزود: حتی کارگرانی که به عنوان خدمتکار یا آشپز در خانه‌های افراد کار می‌کنند نیز مشمول قانون کار هستند و باید از تمام مزایای قانون کار از جمله عیدی پایان سال بهره‌مند باشند. حتی کارگرانی که طرف قرارداد شرکت‌های خدماتی هستند و برای کار به منازل مردم می‌روند، عیدی را از شرکت دریافت می‌کنند. همچنین، کارگرانی که با صاحب یک منزل به صورت مستقل قرارداد دارند نیز باید عیدی را از صاحبخانه بگیرند.

خوشوقتی به نکته دیگری اشاره کرد: حتی کارگاه‌های کوچک زیر ده نفر در مورد عیدی از قانون مستثنا نشده‌اند. در واقع در مورد عیدی، هیچ استثنایی تعریف نشده است. ماده ۱۹۱ قانون کار می‌گوید کارگاه‌های کوچک زیر ده نفر را می‌توان از شمول برخی مقررات کار خارج کرد، اما در مورد عیدی هیچ صحبتی نشده و هرگز کارگاهی در کشور از شمول پرداخت عیدی خارج نشده است.

این کارشناس حقوقی با تأکید بر اینکه «چون آیین‌نامه‌ای با موضوع خدمه منازل به پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب هیئت وزیران نرسیده، مقررات عادی کار در مورد این کارگران حاکم است» اضافه کرد: در ماده واحده مصوب سال ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی، تاکید شده که کلیه کارگران مشمول قانون کار، مستحق دریافت عیدی پایان سال هستند.

بنابراین حتی اگر کارگاهی یک نفر پرسنل داشته باشد، چون مشمول قانون کار است، عیدی به آن یک کارگر تعلق می‌گیرد و هیچ استثنایی در این زمینه وجود ندارد.

زمان پرداخت عیدی معمولاً در ایام پایان سال است و کارفرما باید حداکثر تا آخر سال مبلغ عیدی را به کارگران پرداخت کند.

زمان پرداخت عیدی کارگران

حداکثر مبلغ عیدی بر اساس شصت روز آخرین مزد خود کارگر محاسبه می‌شود، اما نباید از نود روز حداقل دستمزد قانونی آن سال تجاوز کند. مهمترین نکته در محاسبه عیدی این است که مبنای محاسبه، تعداد روزهای واقعی کارکرد در کارگاه است و نه ماه‌های کارکرد.

کارگران حق دارند که در صورت عدم دریافت مبلغ مناسب عیدی، به مراجع حل اختلاف کار مراجعه کنند. اگر کارفرما نتواند اسناد مناسبی را ارائه دهد که نشان دهد مبلغ عیدی و دیگر حقوق و مزایای کارگران پرداخت شده‌اند، او ملزم به پرداخت مطالبه‌های کارگران خواهد بود.

در روند شکایت، باید به مراعات مدت زمان کارکرد کارگران در کارگاه توجه شود. برخی مراجع حل اختلاف کار تنها دو سال آخرین به شکایت کارگر توجه می‌کنند، اما بر اساس قانون، مراجع باید هر بازه زمانی که کارگر مطالبه دارد را بررسی کنند.

در نهایت، اگر کارگران کمتر از حداقل قانونی عیدی را دریافت کنند، حق شکایت دارند و می‌توانند به مراجع حل اختلاف کار مراجعه کنند.